20 Eylül 2023 Çarşamba
“Genetik kanser” mi, “kalıtsal kanser” mi?
Cilt kanseri, sanılanın aksine yaygın bir kanser türüdür. Yapılan araştırmalar, neredeyse beş kişiden birinin yaşamının bir döneminde cilt kanserine yakalandığını kanıtlamıştır (1). Bunun yanında hastalığın erken teşhis edilmesi ile tamamen tedavi edilmesi mümkündür. Yaygın olarak kullanılan tedavi yöntemleri arasında eksizyon, kriyoterapi, kemoterapi, radyasyon ve mohs cerrahisi gibi yöntemler yer alır. Hastalığın türüne veya ilerleme durumuna göre uygun tedavi yöntemleri kullanılabilir. Ayrıca birkaç tedavi yönteminin bir arada kullanılması da söz konusu olabilir. Erken teşhis, hastalığın tamamen tedavisine olanak sağladığı için ciltte meydana gelen her türlü değişimin dikkate alınması önemlidir. Cilt kanserinden kaçınmak için en az yılda bir kere dermatoloğa muayene olmak önem taşır.
Kanser, doku veya organlardaki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesine ve çoğalmasına neden olan bir hastalık türüdür. Sıklıkla meydana geldiği dokunun veya organın adına göre isimlendirilir. Cilt hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi veya çoğalmasıyla cilt kanseri ortaya çıkar. Sağlıklı bir insan vücudunda ölen veya yaşlanan bir cilt hücresinin yerine yenisi oluşur. Herhangi bir sebepten dolayı bu döngünün bozulması söz konusu olabilir. Döngüdeki bozulma neticesinde henüz sağlıklı hücreler yok olmadan da yeni hücre üretimi görülebilir. Bu durum da kansere yol açar.
Cilt kanserinin en yaygın sebebi, gerekenden fazla güneşten gelen ultraviyole (UV) ışınlara maruz kalmaktır. Bu nedenle özellikle yaz aylarında güneşin dik geldiği saatlerde, dışarı çıkarken, önlem alınması önerilir. Aksi takdirde derinin doğrudan UV ışınlarına maruz kalması söz konusudur. Bu durumda ciltteki hücrelerin yapısı bozulur ve kanserleşme meydana gelebilir.
Cilt kanseri, vücudun güneş ışığına en çok maruz kaldığı bölgelerde daha sık ortaya çıkar. Yüz, kulaklar, boyun, dudaklar, kollar, göğüs, üst sırt, bacaklar ve eller bu bölgelerin başlıcalarıdır. Ancak güneşe çok daha az maruz kalan parmak araları, cinsel organlar, ayak tabanları vs. gibi bölgelerde de cilt kanseri görülme olasılığı vardır.
Cilt kanserinin oluşmasına neden olan başlıca sebep, güneşe fazla maruz kalmaktan dolayı ortaya çıkan yanıklardır. Özellikle vücudun su kabarcıkları oluşturacak kadar yanması, cilt kanseri için riskli bir durumdur. Güneşten gelen UV ışınları, ciltteki hücrelerin DNA’sına zarar verebilir. DNA’sı bozulan hücreler; anormalleşir, olması gerekenden daha çabuk büyür ve çoğalır. Bu durum, bölgede kanserleşmeye sebep olur.
Cilt kanserinin diğer bilinen nedenleri arasında katran ve kömür gibi bazı maddelerle sık sık temas etmek yer alır. Ayrıca cilt kanserine yakalanma riskini arttıran bazı durumlar da söz konusudur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
En yaygın cilt kanseri türlerinden bazıları melanom, bazal hücreli karsinom ve skuamöz hücreli karsinom olarak sıralanabilir. Ancak daha az yaygın olan türler de mevcuttur. Bunlar ise kaposi sarkomu, merkel hücreli karsinom ve yağ bezi karsinomu olarak adlandırılır (2).
Bazal Hücreli Karsinom
Bazal hücreli karsinom, cildin dış tabakasında (epidermis) lezyon veya yumru oluşmasına neden olan bir cilt kanseri türüdür. Ciltte güneşe en çok maruz kalan bölgelerde bu lezyon ve yumruların görülmesi olasıdır. Erken teşhis ile tedavi edilmesi mümkündür.
Skuamöz Hücreli Karsinom
Skuamöz hücreli karsinom, epidermiste bulunan skuamöz hücrelerinin aşırı üretiminden dolayı ortaya çıkabilen bir cilt kanseri türüdür. Çok fazla UV ışınlarına maruz kalmak hastalığın riskini arttıran bir etkendir.
Melanom
Melanomdur, cilt kanserinin en tehlikeli türüdür. Tedavi edilmediği takdirde ölüm riskine yol açabilir. Ancak erken teşhis edilmesi tamamen tedavi edilmesini sağlayabilir. Açık tenli, sarı ya da kızıl saçlı, göz rengi açık olan insanlarda görülme olasılığı diğer bireylere göre daha yüksektir.
Kaposi Sarkomu
Çok nadir görülen bu cilt kanseri türü, ciltteki kan damarlarında gelişir ve kırmızı veya mor lekelere neden olur.
Merkel Hücreli Karsinom
Bu cilt kanseri türü, cildin üzerinde veya hemen altında, saç foliküllerinde meydana gelen sert ve parlak nodüllere sebep olur. Sık olarak boyun, baş ve gövdede görülür.
Yağ Bezi Karsinomu
Ciltteki yağ bezelerinden kaynaklanan bu cilt kanseri türü nadir ve agresiftir. Yaygın olarak göz kapaklarında görülür ve ağrısız, sert nodüllere yol açar.
Cilt kanserinin birçok türü vardır, bu türlere göre hastalığın belirtileri de değişiklik gösterir. Bazal hücreli karsinom adı verilen cilt kanseri türünün en yaygın belirtileri arasında;
Skuamöz hücreli karsinom olarak adlandırılan cilt kanseri türü; yüz, eller ve kulaklarda yaygın olarak görülür. Bu türün en yaygın belirtileri ise şu şekildedir:
Melanom adı verilen cilt kanseri türünün belirtileri ise daha farklı seyreder. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
Cilt kanserinin teşhisi için bir dermatoloğa muayene olmak önem arz eder. Muayene ilk olarak vücutta mevcut çillerde, benlerde veya diğer lekelerde bir artış ya da büyüme söz konusu olup olmadığının tespit edilmesi ile başlar. Daha sonra dermatolog, kafa derisi ve cinsel uzuvlar dahil olmak üzere tüm vücudu inceleyebilir. Ciltte şüpheli bir lezyon mevcut ise biyopsi uygulaması söz konusu olabilir. Alınan doku örneğinde cilt kanserine işaret eden delil bulunması halinde en uygun tedavi yöntemi belirlenebilir.
Tedavinin seyri, hastalığın evresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Cilt kanserinin evreleri 0’dan 4’e kadar derecelendirilir. Derecenin artması, kanserin daha çok yayıldığı anlamına gelir. Erken teşhis halinde kanser dokusu çok sınırlı alanda bulunduğu için bir biyopsi bile tüm kanserli hücrenin çıkarılmasına olanak tanıyabilir. Ancak ileri seviyelerde farklı tedavi yöntemleri uygulanması olasıdır.
Kriyoterapi
Cilt kanserinden dolayı oluşan kanserli yapının çok düşük sıcaklıklara maruz bırakılarak dondurulması ve ardından vücuttan çıkarılmasını içeren tedavi yöntemidir. Kanserli yapının dondurulması için argon gazı veya sıvı azottan faydalanılır.
Eksizyonel Cerrahi
Bu ameliyatın amacı, kanserli hücrenin tamamen vücuttan çıkarılmasını sağlamaktır. Bundan emin olmak için kanserli bölgenin etrafındaki bir kısım sağlıklı dokunun da alınması söz konusudur.
Mohs Ameliyatı
Bu ameliyat yönteminde ise kanserli doku katman katman kesilerek vücuttan uzaklaştırılır. Her katman kesildikten sonra doku incelenir ve kanserli doku kalmayana kadar kesme işlemi devam eder. Bu ameliyat yönteminin avantajı, sağlıklı dokulara minimal hasar verilmesidir. Özellikle kozmetik açıdan önemli, gözle görülür bölgeler için kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Bu yaygın tedaviler dışında bazal hücreli ve skuamöz hücreli cilt kanserinin tedavisinde kürtaj ve elektrodesikasyon tedavisi uygulanabilir. İleri seviye ve vücudun birçok noktasına yayılan cilt kanserinin tedavisinde ise kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi tedavisi söz konusu olabilir.
Cilt kanserini önlemek için güneşin tehlikeli ışınlarından ve güneş yanığından korunabilirsiniz. Olumsuz bir durumda ise erken teşhis ve tedavi yöntemleri ile sağlığınıza kavuşmak için vakit kaybetmeden muayene olabilirsiniz.
Son güncellenme tarihi: 31 Mart 2023
Yayınlanma tarihi: 31 Mart 2023
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Onkoloji Merkezi (Kanser Merkezi)
Öne Çıkan Kanser Yazıları