Dil Kanseri: Nedir, Belirtileri, Çeşitleri

Dil kanseri, dilin tüm bölgelerinde bulunan hücrelerden gelişen ağız kanseri türlerinden biridir. Bu durum, ağız içinde tümörler al oluşumlar ve lezyonların oluşmasına yol açabilir. Dil kanseri, dilin hangi bölümünde geliştiğine bağlı olarak farklı alt türlere ayrılır. Bu türlerin kendine has belirtileri vardır. Dil kanserinin genel olarak en yaygın belirtisi ise dil üzerinde iyileşmeyen yaralar olmasıdır. Dil kanseri, sıklıkla yaşlı bireylerde daha sık görülmekle beraber genç-orta yaşlarda da son dönemlerde görülme artışında bir meyil vardır. Erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınarak tedavisi gerçekleştirilebilir.

Dil Kanseri Nedir?

Dil kanseri, dildeki farklı hücrelerde meydana gelebilen ve dilde kitle veya lezyonlara sebep olabilen ağız içi kanser alt tiplerinden ülkemizde en sık görülen türdür. Kanserli hücreler, anormal derecede büyüme ve çoğalma eğilimi gösterdiği için, tedavi edilmediği durumda daha ciddi problemlere sebep olabilir. Ağızda gelişen başka bazı kanser türleri de dili etkileyebilir. Ancak dil kanseri, direkt olarak dilde bulunan hücrelerde gelişen kontrolsüz çoğalmalardır. Dil kanseri, erken evrelerde farklı ve değişik semptomlar gösterebilir. Genellikle erken evrede görülen semptomlar, ağızda kırmızı veya beyaz lezyonlar, iyileşmeyen ve kanayan yaralardır. Dilde kanserin geliştiği hücrelerin türünü belirlemek, tedavi için en uygun yöntemi seçmeye yardımcı olabilir. Ayrıca dil kanserinin nerde geliştiği de uygulanacak tedavinin belirlenmesinde etkili olan faktörlerdendir.

Dil Kanseri Çeşitleri

Dil kanseri, dilin farklı bölgelerinde gelişen kanserleri tanımlamak için kullanılan genel bir ifadedir. Dil kanseri, oluştuğu dil bölgesine göre ikiye ayrılır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ağız (Oral) Dil Kanseri: Dil kanserinin yaygın görülen türü olan oral dil kanseri, bireyler tarafından daha kolay hissedilir. Bu kanser türü dilde başlayıp ağız tabanını, dudakların ve yanakların iç kısmını, çene kemiğini ve diş etlerini etkileyebilir. Tümör zaman içinde boyundaki bezelere metastaz yapar ve boyunda kitle olarak kendini belli eder. Dilin ⅔‘lük ön kısmında gelişir.
• Orofaringeal Dil Kanseri: Bu kanser dilin kökünde, dilin yutak ile komşu olduğu kısmında gelişir. Bu türün ilerleyen aşamalarında kanser, dilin önüne, bademcik, yutak ve gırtlağa doğru yayılım gösterebililir. Tümör zaman içinde boyundaki bezelere metastaz yapar ve boyunda kitle olarak kendini belli eder. Dilin ⅓’lük arka kısmında gelişir.

Dil kanseri ayrıca köken aldığı hücreye göre yassı hücreli karsinoma, çeşitli tükürük bezi tümörleri, yumuşak doku tümörleri veya dil kökünde lenfoma gibi sınıflandırılır.

Dil Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Dil kanseri, erken aşamalarda genellikle dilde iyileşmeyen yara, kanama ve düzelmeyen dil yüzeyinde beyaz ve kırmızı plaklar halinde kendini belli eder. Özellikle dilin kökünde gelişen kanser türü olan orofaringeal dil kanserinde, semptomlar sıklıkla ilerleyen evrelerde kendini belli eder. Dil kökünde konuşma ve yutmada bozukluk ve ağrı, dil hareketinde bozulma ile kendini gösterebilir. Dil kanseri belirtileri genel olarak diğer ağız kanserleri türlerine benzerlik gösterir. Bunlara ek olarak dil ve ağız çevresinde ağrı da olabilir. Genel olarak dil kanserinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Dilde iyileşmeyen beyaz veya kırmızı lezyonlar
• Dilde iyileşmeyen ülserler
• Yutkunurken ağrı ve acı hissetme
• Ağızda geçmeyen devamlı uyuşma hissi
• Sürekli devam eden bir boğaz ağrısı
• Herhangi bir sebep olmaksızın dilde kanamalar olması
• Dilde geçmeyen yumrular
• Konuşurken acı veya ağrı hissedilmesi
• Boyunda hissedilen yumrular

Dilde gelişen bu tür semptomlar, belli bir süre devam ederse bir sağlık kuruluşuna gitmek ve KBB Hastalıkları hekimine başvurmak, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.

Dil Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?

Dil kanserinin kesin bir nedeni olmamakla beraber, çeşitli davranışlar ve faktörler, dil kanserinin gelişme riskini artırabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yoğun bir şekilde sigara içmek
• Tütün çiğnemek
• Cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonuna sahip olmak (Dil kökü kanseri için)
• Ailede dil veya ağız kanseri öyküsü varlığı
• Vücuttaki diğer skuamöz hücrelerde gelişen kanser geçmişi
• Meyve ve sebze oranı düşük bir beslenme düzeni
• Zayıf bir ağız hijyeni
• Pürüzlü dişlere sahip olmak
   

Ağız ve dil kanserine 55 yaşın üstündeki bireylerde daha sık rastlanır. Özellikle yaşlı erkeklerde, kadınlara ve gençlere nazaran risk daha yüksektir.

Dil Kanseri Tedavisi

Dil kanseri için en uygun tedavi için kanserin hangi hücrelerde ve hangi bölgede geliştiğini tespit etmek önemlidir. Doktor, ilk olarak hastanın ağız ve dil yapısını ayrıntılı şekilde muayene ederek tıbbı öyküsünü öğrenir. Aile üyelerinde herhangi bir kanser öyküsü olup olmadığını sorar. Hastaya fiziksel muayene yapar ve bu sırada boyundaki lenf bezlerinin şişkinlik durumunu da kontrol edebilir. Daha sonra doktor herhangi bir dil kanseri belirtisi görürse, durum hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için hastaya çeşitli testler yapar. Elde edilen bulgular ışığında ise hasta için en uygun teşhisi koyar. Dil kanserine kesin tanı koymak için kullanılan yöntemler ise şu şekilde sıralanabilir:

• İnsizyonel Biyopsi: Bu teşhis yönteminde doktor, hastanın dilindeki süpheli bölgeden bir biyopsi örneği alarak kanserli hücrelerin var olup olmadığını değerlendirir. Bu tür biyopsi işlemi, genellikle lokal anestezi altında yapılır.
• Fırça Biyopsi: Fırça biyopsi yöntemi, hastanın dilindeki şüpheli bölgeye bir fırçanın sürülmesini içerir. İşlem esnasında fırça sürülen bölge kanar ve bu sayede doktor bölgedeki hücreleri incelemek için toplayabilir.

Dil kanseri teşhis edildikten sonra doktor, hasta için uygun tedavi seçeneklerine göre planlama yapar. Dil kanseri tedavisi, kanserin ne kadar büyük olduğuna ve ne kadar yayılım gösterdiğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Dil ön bölgesinin kanserlerinde en ideal tedavi cerrahidir. Cerrahi sonrası patoloji sonucuna göre radyoterapi ve/veya kemoterapi eklenebilir. Dil kökü tümörlerinde cerrahi dışında radyoterapi tedavileride özellikle HPV virüsüne bağlı gelişmiş ise başarı ile uygulunabilir. Cerrahi yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• Parsiyel Glossektomi: Dildeki kanser henüz erken evredeyse ve yayılım göstermediyse, kanserli bölgeyi çıkararak tedavi sağlanabilir.
• Hemiglossektomi: Dilde gelişen kanserli hücreler daha büyük bir alana, özellikle dilin orta hattına yaklaştı ise hemiglossektomi yöntemi kullanılabilir. Bu işlemde dilin daha büyük bir bölümü eksize edilir.
• Total Glossektomi: Çok büyük tümörlerde dilin büyük çoğunluğunun alındığı bir yöntemdir.
• Rekonstrüksiyon İşlemi: Dil kanseri dilin çok büyük bir kısmına yayıldıysa ameliyat sonrası dilin bütünlüğünü sağlamak için vücudun başka bir bölgesinden alınan bir doku transplantasyonu ile rekonstrüksiyon işlemi yapılır.
• Boyun diseksiyonu: Dil kanseri hastalarının hemen hemen hepsine dil ameliyatı ile beraber boyundaki yayılım yapmış veya yayılım olma ihtimali olan bezelerin temzilenmesi için uygulanır.

Cerrahi uygulamalardan sonra hasta; yemek yeme, konuşma, yutkunma ve nefes alma sorunları yaşayabilir. Bununla birlikte işlemden sonra bir konuşma terapistinden yardım almak, bu sorunlarla baş etmeyi kolaylaştırabilir. Dildeki kanser çevre dokulara yayıldıysa ve büyük bir tümör varsa, boyuna yayıldı ise cerrahi sonrası radyoterapi uygulanır. Ayrıca doktor tedaviye ek olarak kemoterapi de ekleyebilir.

Dil Kanseri Evreleri

Dil kanseri, evreleme ve derecelendirme yapılarak gruplandırılabilir. Evreleme, kanserin ne kadar yayıldığını göre yapılır. Dil kanseri evreleri şu şekilde sıralanabilir:

• T, tümörün boyutunu ifade etmek için kullanılır. T1 daha küçük bir tümörü ifade etmek için kullanılırken T4 daha büyük bir tümöre işaret eder.
• N, kanserli hücrelerin lenf bölgesine yayılım gösterip göstermediğini ifade etmek için kullanılır. N0 kanserin herhangi bir yayılım göstermediğini, N3 ise kanserin birden fazla lenf bezine yayılım gösterdiğini ifade eder.
• M ise kanserli hücrelerin diğer vücut kısımlarına metastaz (yayılım) yapıp yapmadığını ifade etmek için kullanılır.
   

Dil kanserinin derecesi ise kanserin ne kadar kötü huylu olduğu ve yayılma riskinin derecesine göre belirlenir. Dil kanseri dereceleri şu şekilde sıralanabilir:

• Düşük dereceli (yavaş büyüyen ve yayılma olasılığı düşük olan)
• Orta dereceli (ne çok yavaş ne de çok hızlı büyüyen)
• Yüksek dereceli (çok hızlı büyüyen ve yayılma olasılığı fazla olan)
   

Dil kanseri gelişmesini önlemek için dil kanseri riskini artırabilen eylemlerden kaçınmak önemlidir. Riski düşürmek için yapılabilecekler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Sigara kullanmamak
• HPV aşısı olmak
• Beslenme düzeninde bol bol meyve ve sebze tüketmek
• Ağız hijyenine dikkat etmek
• Altı ayda bir diş hekimine kontrole gitmek

Dil kanseri belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, erken teşhis ve tedavi için doktorunuza veya en yakın sağlık kuruluşuna gitmeyi ihmal etmeyin.